بررسی ابعاد هوش هیجانی بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه
در سال
1985 یک دانشجوی مقطع دکتری با نام واین پاین در رشته هنر در یکی از
دانشگاه های آمریکا پایان نامه ای را به اتمام رساند که در آن از عنوان هوش
هیجانی استفاده شده بود. به نظر می رسد که اولین کاربرد اصطلاح هوش هیجانی
در محافل علمی و آکادمیک به این دانشجو باز گردد(خائف الهی، 1382). بعد از
آن مایر و سالوی دو نفر از اساتید دانشگاه های آمریکا در دو مقاله از این
اصطلاح استفاده کردند.
سالوی و
مایر (1990) هوش هیجانی را نوعی از هوش توصیف کردند که مشتمل بر توجه به
احساسات و هیجان های خود و دیگران، فرق گذاشتن بین آن ها و استفاده برای
اتخاذ تصمیم مناسب، در زندگی می باشد. بنا به عقیده سالوی و مایر، هوش
هیجانی چهار جنبه شناخت، درک، تنظیم، و استفاده از هیجانات را دارد که بر
خلاف هوش ذهنی می توان آن ها را از محیط آموخت؛ از این رو مهارت های هوش
هیجانی، اکتسابی می باشند. داشتن این مهارت ها می تواند
برای دانشجویانی که در شرایط تنش زای محیط دانشگاه و خوابگا ههای دانشجویی
قرار می گیرند، نتایج مثبتی به همراه داشته باشد و برعکس
نداشتن این مهارتها می توند برای آنان مشکلات جدی همچون افت تحصیلی، ترک
تحصیلی، گرایش به سوء مصرف مواد مخدر و محرک را ایجاد کند.
مشهورترین
فرد در زمینه هوش هیجانی دانیل گلمن می باشد. به نظر گلمن هوش هیجانی
دارای دو بخش عناصر درونی و بیرونی است. عناصر درونی شامل میزان خودآگاهی،
خود انگاره، احساس استقلال، ظرفیت خود شکوفایی، و قاطعیت می باشد و عناصر
بیرونی مشتمل بر روابط بین فردی، سهولت در همدلی، و احساس مسئولیت است.
گلمن هوش هیجانی را از هوش ذهنی جدا می کند، و به نظر او هوش هیجانی شیوه
استفاده بهتر از هوش ذهنی از طریق خود کنترلی، اشتیاق و پشتکار، و خود
انگیزی را شکل می دهد (گلمن، 1995).
بار –آن عنوان کرد که هوش هیجانی از پنج مولفه تشکیل می شود:
- درون فردی: شامل خودشکوفایی، استقلال و خود آگاهی هیجانی
- بین فردی: همدلی و مسولیت پذیری اجتماعی.
- انطباق پذیری: شامل توانایی حل مسئله و آگاهی به واقعیت و انعطاف پذیری
- مدیریت استرس: شامل کنترل تکانه و تحمل فشارها
- خلق کلی: شادکامی و خوش بینی(بار-ان و الکساندر[1]، 2005).
دانشجویان
برای موفقیت و ورود به دانشگاه نیازمند بهره هوشی هستند، ولی برای موفقیت
در زندگی دوران دانشجویی و دست یابی به موقعیت های برتر و ممتاز علمی و
اجتماعی به هوش هیجانی همراه با هوش عمومی نیاز دارند( آقایار و شریفی
درآمدی، 1386).
امروزه
هوش هیجانی به عنوان عامل پیش بینی کننده سلامت روانی، اجتماعی، موفقیت
تحصیلی و شغلی از اهمیت شایانی برخوردار است( اکبری، رضائیان و مودی،
1386). با توجه به نقش بسزایی که هوش هیجانی در موفقیت افراد دارد و نیز
با تاکید بر این دانش که مهارت هوش هیجانی در اثر تعلیم و تربیت، پیشرفته
می گردد، ارزیابی میزان این توانایی در یادگیرندگان معقولانه به نظر می
رسد.
با وجود اینکه پژوهش‌های متعددی در مورد هوش هیجانی(حدادی کوهسار، 1388؛ سجادی راد، 1388؛ و خائف الهی، 1382) انجام شده است اما تا آنجا که پژوهشگر بررسی نموده است پژوهشی که به بررسی بررسی
ابعاد هوش هیجانی بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه ........ پرداخته
باشد یافت نشد لذا پژوهشگر به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که ابعاد
هوش هیجانی بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه ........ چگونه است؟
[1] Bar-on & Alexander parker
